Krank Devir Sensörü Nedir ve Arızası Nasıl Anlaşılır?

Krank Devir Sensörü Görevi Nedir?

Krank devir sensörü krank milinin dönmesiyle sinyal üreterek motor kontrol ünitesine sinyal yollar. Motor kontrol ünitesi aldığı bu sinyal ışığında aşağıdaki gibi motorun çalışmasını sağlayacak eylemleri yönetir.

1. Dizel ve benzinli motorlarda enjeksiyonun yönetilmesinde görev üstlenmektedir. Yakıt enjeksiyon başlangıcı ve yakıt püskürtme süreleri motor kontrol ünitesinin krank devir sensörü ‘nden aldığı bilgiye göre ayarlanır.
2. Benzinli motorlarda ateşleme zamanlaması ve ateşleme avansının belirlenmesinde kullanılır.
3. Değişken subap zamanlamasına sahip olan VVT-i veya VTEC gibi motorların sübap açılma zamanlarının ayarlanmasında kullanılır.
4. Otomatik şanzımanlı araçlarda vites değişimleri devre göre yapılması sebebiyle bu görevi de üstlenir.
5. Turbo şarj basıncının ayarlanmasında da yardımcı olmaktadır.

Krank devir sensörü arızası olması durumunda neler olacağı aşağıda anlatılmıştır. Fakat öncesinde çeşitlerine bakmakta fayda olacaktır.

Krank devir sensörü, motor devrini ve krank milinin açısal pozisyonunu motor kontrol ünitesine bildirir. 1 numaralı pistonun hangi konumda olduğunu motor kontrol ünitesine bildirdiği için krank mili poziyon sensörü, krank mili konum sensörü veya motor devir sensörü gibi isimlerle anılabilir. Krank devir sensörü pistonun pozisyonunu belirlemektedir. Fakat hangi zaman diliminde olduğunu bilemez. Demek istediğimiz piston üst ölü noktaya hareketini sıkıştırma zamanında da yapabilir egzoz zamanında da yapabilir. Krank devir sensörü sadece pistonun yukarı doğru hareket ettiğini motor kontrol ünitesine ECU ‘ya bildirir. Hangi zamanda olduğunu ise eksantirik konum sensörü bildirmektedir.

Motor/Krank Devir Sensörü nerededir? 

Krank devir sensörü, motorun ön tarafında krank kasnağının hemen arkasında bulunan bir dişli üzerinde (motor bloğunda ve kartere yakın) olabildiği gibi; motorun arka tarafında (şanzıman tarafında), volan dişlisinin arka tarafında bulunan ayrı bir dişli üzerinde de bulunabilir. 

Renault araçlarda krank devir sensörü motorun arkasında volan tarafındadır.

Motor/Krank Devir Sensörü Nasıl Çalışır?

Devir senörünün içerisinde bir sabit mıknatıs ve etrafına sarılmış bobin bulunur, böylece sensör, manyetik alan değişimlerinde, voltaj oluşturan bir yapıya sahiptir. Manyetik alandaki büyük dalgalanma (sensör dişlisindeki eksik diş sebebiyle), sensörde büyük voltaj değişimine sebep olur.

Sensör içerisindeki mıknatısın oluşturduğu manyetik alan karşısında dönen dişli nedeniyle sürekli değişmekte, bu yüzden sensör sargılarında yönü sürekli değişim gösteren bir gerilim oluşturmaktadır. Dişli kasnak üzerinde yeri daha önceden belirlenmiş farklı yapıdaki bir diş (daha kalın diş ya da eksik diş), sensör sinyalini değiştirir, böylece krank milinin bulunduğu açısal pozisyon ve motor devri algılanmaktadır. 

Örneğin tek noktada eksik dişli dişlide, o eksik olan dişlerin sensörün önünden geçtiği konum, 1. Silindirdeki pistonun (ÜÖN) üst ölü noktada olduğu konumdur. 60 dişli bir sensör dişlisinde 60x6=360 derece olacak şekilde (Tam tur krank mili) , bir diş 6 derecelik krank açısına karşılık gelir. İki diş eksik bırakılır yani 12 derecelik açı üst ölü nokta boşluğuna karşılık gelir.

Bazı sinyal dişlilerindeyse, tam karşı karşıya iki adet diş boşluğu bulunur, örneğin toplam 60 dişlik bir sinyal dişlisinde, karşılıklı olarak (birbirne 180 derece) ikişer diş boş bırakılarak, 60-4= 56 dişlik bir, devir sensörü dişlisi kullanılır. İki ayrı diş boşluğunun avantajı, eksantrik mili konum sensörü (faz-hall sensörü) bilgisiyle birlikte,  silindirlerde ateşlemeden kaynaklı tekleme-vuruntu meydana geldiğinde, bunun hangisinden kaynaklandığı tespit edilebilir.

Motor/Krank Devir Sensörü Arızası Nedir?

Motor-krank devir sensörü arızalanırsa, motor çalışmaz. Bazı modellerde 2000 dev/dk civarında sabit dervirde arıza modunda çalışabilir. Sensör arızalandığında, bağlantı kabloları ve bağlantı soketi kontrol edilmelidir, kablo kopmaları veya kısa devreler, ya da soket gevşemeleri veya soketteki uçların yağ-kir kaplanmasıyla sensör arızalanmış olabilir.

Motor/Krank Devir Sensörü bilgisi hangi İşler için kullanılır?

Motorda bulunan en önemli sensör, motor-krank devir sensörüdür, motorla ilgili tüm ayarlamalarda, bu sensörden gelen bilgiler kullanılır. Sensörden alınan bilgiler doğrultusunda, 

*yakıt enjeksiyon başlangıcı ve yakıt püskürtme süreleri, 

* değişken subap zamanlaması (VVT-i veya VTEC gibi) ayarlanmasında,

*benzinli motorlarda ateşleme zamanlaması ve ateşleme avansı, 

*otomatik şanzımanlı araçlarda vites değişim noktaları,

*turbo şarj basıncının ayarlanması,

gibi temel motor fonksiyonları düzenlenir.